Leksykon patrioty: Dom polski – matecznik pokoleń i kultury

Dom polski – to w istocie dworek szlachecki ( drewniany, na podmurówce). Pełno takich na Litwie, a w Polsce na Zamoyszczyźnie ( w Zwierzyńcu – modrzewiowe cuda).

Gdy wejdziemy do środka ( przynajmniej w tych co byłam) przez ganek – sień na przestrzał do wyjścia na podwórko. Po lewej stronie ( połowa domu) to świetlica – przestrzeń na życie społeczne, wymianę myśli i opinii w kręgach rodu, grodu, trybunału, sejmiku.

Po prawej stronie wejścia do pokoi prywatnych, często sypialnie dla gości na półpiętrze.
Cały dom po środku ma komin wielki – zdolny do ogrzania wszystkich pomieszczeń, i funkcjonalny dla prac kuchennych w zimie. Latem gotowało się w budynkach gospodarczych.

I sprzęty  – „skarbnica pamiątek” . Taki dom otwarty jest na okolicę – pod ganek podjeżdżają bryczką, konno goście ze świata, z sąsiedztwa. Źródło informacji i edukacji – taki dom.

/Neti/

„Domek nasz skończony, maleńki, schludny, bardzo ładny” –  fragment listu Leonarda Serafińskiego, z pierwszą wzmianką o domku na „Koryznówce”

Tenże drewniany dworek „Koryznówka” jest miejscem gdzie splotły się losy dwóch wielkich Polaków.

Dom ten, należący do rodziny Serafińskich nie tylko często odwiedzał blisko spokrewniony z nimi Jan Matejko. Ponad pół wieku później to właśnie znana z głębokiego patriotyzmu rodzina Serafińskich dała schronienie Witoldowi Pileckiemu!

---

Dworek został zbudowany w połowie XIX w. przez Leonarda Serafińskiego ożenionego z siostrą żony Jana Matejki. Obie rodziny łączyły bliskie stosunki, więc autor „Bitwy pod Grunwaldem” często w „Koryznówce” bywał od ślubu z Teodorą w 1864 r. Matejkowie zajmujący ciasne i wilgotne mieszkanie przy ulicy Krupniczej w Krakowie, zostawiali swe chorowite dzieci na całe miesiące pod opieką Serafińskich w ich letniej siedzibie, by korzystały ze świeżego powietrza. Jan Matejko na wakacje przywoził tu żonę Teodorę z Giebułtowskich i czworo dzieci: Tadeusza, Beatę, Helenę i Jerzego

 

W 1980 r. obecni właściciele budynku – państwo Maria Serafińska-Domańska i Stanisław Domański otwarli w dworku Muzeum Pamiątek po Janie Matejce. Obecnie jest ono oddziałem Muzeum Okręgowego w Tarnowie.

Rodzina Serafińskich przez kilka kolejnych pokoleń otaczała opieką pamiątki związane z osobą autora „Hołdu pruskiego” uważając, że poniósł on wielkie zasługi dla polskiej kultury. Zapoczątkowała to Stanisława Serafińska, córka Joanny i Leonarda, która sławnego wuja darzyła wielkim uczuciem…

Nie zblakła barwa czasu i epoki tak znamienna dla Galicji lat Matejkowych.

W rodzinie Serafińskich nie tylko kultywowano pamięć o Janie Matejce i jego związkach rodzinnych, ale i pielęgnowano pamiątki związane z osobą wielkiego malarza. Przez cały okres międzywojenny, lata okupacji i Polski Ludowej wnętrze domu pozostało niezmienione, nie pozbyto się również żadnych elementów wyposażenia. Są to więc również obecnie wnętrza autentyczne, nie odtwarzane, czy stylizowane na potrzeby ekspozycji muzealnej.

Przez lata II wojny światowej i okupacji hitlerowskiej na „Koryznówce” mieszkali Ludmiła i Tomasz Serafińscy, prowadząc tu działalność konspiracyjną i biorąc udział w ruchu oporu AK, a także udzielając schronienia ukrywającym się osobom. Tutaj znalazł schronienie rotmistrz Witold Pilecki po ucieczce z obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Na terenie posesji, dzięki staraniom obecnych właścicieli,  umieszczono tablicę  upamiętniającą  rocznicę jego zamordowania przez UB.

„Koryznówka” położona w bezpośrednim sąsiedztwie potężnego zamku Kmitów i Lubomirskich jest odwiedzana przez licznych turystów z kraju i zagranicy, których zachwyca przepojona polskim patriotyzmem i tradycją atmosfera tego miejsca.

_źródła:

_{http://klubbytomodrzanski.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=48:koryznowka-w-nowym-winiczu&catid=10:dworki-i-kapliczki&Itemid=10}

_{http://tarnowskieinfo.pl/news/5347,koryznowka-w-nowym-wisniczu-muzeum-pamiatek-po-janie-matejce.html}

---

Po ucieczce z obozu i przybyciu do Bochni, Pilecki natychmiast  poprosił o kontakt z dowództwem miejscowej placówki AK . W dniu 3 maja 1943 r. znajomy Oborów, Leon Wandasiewicz, zaprowadził go do Nowego Wiśnicza i umożliwił mu spotkanie z  zastępcą dowódcy tej placówki. W czasie drogi Pilecki niespodziewanie dowiedział się od niego, że zastępcą tym jest Tomasz Serafiński i wówczas uzmysłowił sobie, że jest to człowiek, pod którego nazwiskiem przebywał w Oświęcimiu.

Spotkanie z prawdziwym Tomaszem Serafińskim, który posługiwał się pseudonimem „Lisola”, stanowiło dla Pileckiego wielkie przeżycie. Serafińscy mieszkali w tzw. „Koryznówce”, będącej kiedyś letnią posiadłością Leonarda Serafińskiego, szwagra znanego malarza Jana Matejki. W domu tym Pilecki znalazł bezpieczne schronienie, ukrywając się przez ponad trzy i pół miesiąca.

_{http://www.wkazimierzudolnym.pl/ucieczka-z-auschwitz.html}

---

Zaiste niezwykłą postacią był rotmistrz Witold Pilecki !!!

Przez angielskiego historyka Michaela Foota został uznany za jedną z sześciu najwybitniejszych postaci europejskiego ruchu oporu podczas drugiej wojny światowej, ale dopiero w ostatnim czasie jego postać zaczyna być rozsławiana i może wreszcie zajmie należne miejsce w polskiej historii

Mamy obowiązek pamiętać o tych co byli bohaterami.

Ale też nie zapominać, że  naszą tożsamość kreowali  ludzie promieniujący zwyczajną codzienną polskością  – ich domostwa to pielesze pokoleń; to mateczniki roślin cennych i oczekiwanych, rodzinne legowiska istnień wyjątkowych, otwartych i pomocnych tym, którzy schronienia przed zawieruchą szukają. W tych ostojach przetrwały wzory obyczaju i tropy odniesień do tradycji, etosu rodziny i narodu.

kayan

---

_{zdjęcia: galeria.klubbytomodrzanski.pl}

_{autor serdecznie dziekuje zaprzyjaźnionej czytelniczce za inspirację i pomoc w przeredagowaniu zakończenia tekstu}

---

 od red. – tekst najpierw ukazał się na portalu solidarni2010.pl, warto przytoczyć tamtejsze komentarze z których jeden posłużył za wstęp do dzisiejszej wersji artykułu:

neti dnia 12.05.2012

Dom polski – to w istocie dworek szlachecki ( drewniany, na podmurówce). Pełno takich na Litwie, a w Polsce na Zamoyszczyźnie ( w Zwierzyńcu – modrzewiowe cuda).

Gdy wejdziemy do środka ( przynajmniej w tych co byłam) przez ganek – sień na przestrzał do wyjścia na podwórko. Po lewej stronie ( połowa domu) to świetlica – przestrzeń na życie społeczne, wymianę myśli i opinii w kręgach rodu, grodu, trybunału, sejmiku.
Po prawej stronie wejścia do pokoi prywatnych, często sypialnie dla gości na półpiętrze.
Cały dom po środku ma komin wielki – zdolny do ogrzania wszystkich pomieszczeń, i funkcjonalny dla prac kuchennych w zimie. Latem gotowało się w budynkach gospodarczych.
I sprzęty jak na fotografii – „skarbnica pamiątek” . Taki dom otwarty jest na okolicę – pod ganek podjeżdżają bryczką, konno goście ze świata, z sąsiedztwa. Źródło informacji i edukacji – taki dom.

Ale znacie to z „Pana Tadeusza”

Jeżeli postawić w bloku setki telewizorów ( tyle co najmniej ile drzwi) – łatwo wyobrazić sobie, że wymogi życia znikły. Nikt nie potrzebuje drugiego człowieka – bo niby do czego: informację, edukację, towarzystwo, prawo, politykę ma na pilocie. Nie przeszkadzać – dobrowolne pranie mózgu.No i gdzie schroniłby się dzisiaj Rotmistrz? Wszędzie kamerki.

rob2004 dnia 12.05.2012

neti – gdzies juz to czytalem, niepomnę teraz tylko gdzie o duchu polskości zmaterializowanym w kształcie dworku szlacheckiego.
Opis jak u Zina. Przepięknie.
Może ktoś pomyśli, że tylko jednego autora czytam ale sporo z tych informacji, które uzasadniają to zobojętnienie na tradycję, na historię, na przeszłość, na te pamiątki, na te zdjęcia znajdzież znów u Ziemkiewicza.
Pamięc Narodu, Ojczyzny rodzi się z małych pamieci rodzinnych, ze zdjęć dziadków, pradziadków, z pamiątek po przodkach, z dotyku tych mebli które oni dotykali, z obrazów patrzących na nas i na nasze poczynania surowym okiem oceniającego – to wszysko zniknęło. Zostało przecięte, przeflancowane, zniszczone, wyrwane z korzeniami – ludzie przepędzeni lub wymordowani, dwory spalone a pamiątki ograbione.
Kto może się pochwalić dziś takimi pamiątkami po swoich przodkach kiedy pół narodu została wyrwana ze swoich wielowiekowych korzeni i przepędzona z jednego krańca na drugi?
Ilu z nas zna groby swoich pradziadków?
Wykorzenieni z rodzinnych wspomnień staliśmy się społęczeństwem bez przeszłoci, a ludzie o których uczymy się na lekcjach historii są dla nas równie obcy jak marsjanie – przez to właśnie, że zerwane zostały więzi rodzinne z naszymi przodkami.

neti dnia 12.05.2012

Rob – Jeszcze dom polski istnieje jako skansen, muzeum, obrazek. Jeszcze tę przestrzeń ( niewielką ale zagospodarowaną) można odtworzyć – TYLKO – jak przekonać tych co budują, że „małe, parterowe” jest piękne?

Pałace – sen o bogactwie. Salon – sen o „państwie” (” państwo nie przyjmują”. Hol – nie wiedzieć czemu anachroniczny, bo dzieci po nim nie biegają. Konsole – nie wiadomo po co, bo ” państwo” nie koncertują. Wieże – a księżniczek brak. Patia – jakby Panny z książką się miały przechadzać , a nie przechadzają. Tarasy – na których dysput nie słychać przy cygarze, jeno chlipanie piwa przez kompaniję roznegliżowaną do podkoszulków i do mięsa języka. I fajerwerki – bo solenizant, bo jubilaci, bo komunia, bo osiemnastka, teraz nawet, bo rozwód ( rozstajemy się KULTURALNIE – niech sąsiedzi widzą).

Ale te małe dworki znikają … przez działania KONSERWATORÓW ! Tych samych co w PRLu. Dworek ma zniknąć – bo ktoś ma na plac oko – zbuduje market. Więc Konserwator nie pozwala dachu naprawiać , jeno, gontu żąda. ( Popatrz sobie na gont – za jakie pieniądze to odtworzyć, zabezpieczyć przed ogniem i ubezpieczyć).

Skąd o tym wiem? ( Ma dwieście lat mój garb na plecach – i może nie byłoby aż tak źle – ale połowa po wojnie w inne ręce poszła.) Wiem, że przed kapitałem małe dworki ulegną, bo nowobogaccy za wielkimi dworami przepadają i te na salonowe harce( jak w telewizji) restaurują.

rob2004 dnia 12.05.2012

neti – właśnie, jako skansen i dlatego patriotyzm też jest postrzegany jako skansen.
A skansen to martwica – smutno, ponuro, bez żywego ducha. Dokładnie tak jak chcą aby nas „moherów” postrzegano.
A dom? A dom to żywioł, to życie gdzie matka krząta się w kuchni, ojciec roznieca ogień w kominku a dziadek kręcąc sumiastego wąsa opowiada wnukom jak hen kiedyś tam wsiadł na koń, chwycił szablę w dłoń i … bolszewika goń, goń, goń.

neti dnia 13.05.2012

Rob – Gdy spojrzeć na tych facetów spod Sejmu – to to na pewno nie jest skansen! I więcej – to nie jest targ niewolników.
I jeszcze więcej – o takich mówiło się GOŚĆ ( to jest gość!)”JA NIE MAM ZAMIARU STĄD WYJEŻDŻAĆ”
” ONI SĄ DLA NAS -A NIE MY DLA NICH”
” MOJA SPRAWA …”To ostatnie najprostsze powinno się jak głuchy telefon przekazywać z głowy do głowy: moja sprawa… moja sprawa…moja sprawa… ŻEBY NIE BYŁO „MOJA WINA” – po ptokach czyli po szkodzie.I jeszcze jedno Lenin w rewolucji stawiał na film (SKUTECZNIE!) – bo bez wizji nie ma przyszłości, niektórzy nigdy by jej nie zobaczyli. ( Nie oceniam tej wizji nie doszłej do skutku – ale analfabetyzm pomaga przekonywać obrazem. I na takim jesteśmy etapie)
Media – moja sprawa, twoja sprawa, jego sprawa… Czerep otworzy gały.

rob2004 dnia 13.05.2012

neti – znów szanowny Pan redaktor, który tak Ciebie mierzi miał rację. Znów okazało się, że Polacy budzą się wtedy jak zabiera im się michę.

Sto procent sympatii dla nich, solidarności i wsparcia.
Ale szkoda, że nie potrafią być równie aktywni kiedy trzeba bronić honoru Polski, kiedy trzeba walczyć o coś więcej niż tylko przysłowiowy chleb.
Ale to nie ważne. Ważne, że w końcu się budzą.
I jakoś nie potrafię ukryć tej satysfakcji wpatrując się w te twarze panów posłów i posłanek wściekłych, że jakiś „motłoch” śmie im przypominać kto jest w tym kraju suwerenem.
Nie mogę również wykrzestać z siebie ani odrobiny współczucia dla szlochającej posłanki-matki, która próbowała przebić się przez kordon tłumacząc się małym dzieckiem pozostawionym w domu.
Macie w końcu to na co sami nas skazaliście. Nienakarmione dziecko, płaczące że nie ma w domu matki?
A co mają powiedzieć eurosieroty, których rodzice zostali wypędzeni za pracą na drugi kraniec Europy, a ich babcie nikt inny tylko właśnie ta pani poseł skazała na pracę(przepraszam za wyrażenie) do usranej śmierci.
Stój więc sobie teraz i czuj to samo co muszą czuć młode matki w całej Polsce, co muszą czuć ojcowie, których rząd tak jak mnie znów wypędził z kraju rozdzielając od rodziny.
Kury wam macać, panowie posłowie! I jeb… was pies! – jak powiedział śp. Marszałek.